By Luke Sumpter


Zonder immuunsysteem kun je waarschijnlijk niet lang overleven. Als mens ben je altijd omringd door bacteriën, schimmels en virussen die graag de kans aangrijpen om menselijke cellen binnen te dringen. Je immuunsysteem bestaat uit verschillende organen, celtypen en eiwitten die je tegen deze externe dreigingen beschermen. Toch kunnen ze een infectie niet altijd voorkomen. Daarom word je af en toe toch ziek en krijg je bijvoorbeeld met verkoudheid, griep of een andere infectieziekte te maken. Maar dankzij je briljante immuunsysteem is je lijf vervolgens wel beter voorbereid op een volgende dreiging.

Om de kans op ziekte te verkleinen, zoeken veel mensen naar manieren om hun immuunsysteem te stimuleren. Bijvoorbeeld via voeding, beweging, aanpassingen in de lifestyle en supplementen. Een aantal van deze strategieën wordt wetenschappelijk ondersteund, terwijl naar andere sceptischer wordt gekeken. Maar waar past wiet in dit plaatje? Kan dit kruid helpen om je afweer te versterken, en infecties te voorkomen of te beperken? Of maakt wiet het juist erger? Hieronder gaan we uitgebreid op deze en andere vragen in!

Hoe werkt je immuunsysteem?

Voordat we de mogelijke impact van wiet op je weerstand bespreken, gaan we eerst in op hoe je immuunsysteem werkt. Je fysieke afweer kunnen we onderverdelen in twee hoofdcategorieën: je aangeboren immuniteit en adaptieve immuniteit.

Ieder mens wordt met een aangeboren (of algemeen) immuunsysteem geboren. Dit fungeert als je eerste verdedigingslinie tegen ziekteverwekkers die je lijf willen betreden. Het bestaat uit diverse barrières, zoals je huid en slijmvliezen (de binnenwand van de neus, mond, longen en andere organen en holtes), die letterlijk voorkomen dat bacteriën toegang tot je lichaam krijgen.

Deze biologische 'muren' benutten ook enzymen, zuren en slijm om de formatie van bacteriën en virussen te ontmoedigen. Speciale cellen, bekend als 'fagocyten', horen tevens bij het aangeboren immuunsysteem. 'Fago' komt van het Griekse 'phagein', wat 'consumeren' betekent. Fagocyten doen hun naam eer aan door binnendringende ziekteverwekkers te omhullen en 'te verslinden'.

Al met al gebruikt je aangeboren immuunsysteem een wat verstrooide en niet-selectieve strategie om indringers te vernietigen. Je adaptieve (of verworven) immuniteit pakt ziekteverwekkers echter veel specifieker aan. Als je aangeboren verdediging niet volstaat, fungeert je adaptieve immuunsysteem als een soort backup. Het zal daarbij de ziekteverwekker herkennen en specifieke antilichamen aanmaken om er korte metten mee te maken.

Hieronder noemen we de twee belangrijkste cellen die bij dit proces betrokken zijn:

T-lymfocyten
Deze cellen activeren andere immuuncellen. Ook detecteren en vernietigen ze door virussen aangetaste cellen. Ze maken daarnaast 'herinneringen' aan pathogenen aan, zodat immuniteit in de toekomst verzekerd is.
B-lymfocyten
Deze cellen worden in het beenmerg gevormd. Ze veranderen in plasmacellen en produceren grote aantallen antilichamen, verbindingen die uit suikers en eiwitten bestaan, en die zich aan een antigeen hechten om het te vernietigen.

Wiet, het endocannabinoïdesysteem en immuniteit

Het immuunsysteem werkt niet op zichzelf; dat geldt voor alles in je lichaam. Als je enigszins bekend bent met wiet, heb je vast weleens van het 'endocannabinoïdesysteem' (ECS) gehoord. Onderzoekers troffen componenten van dit systeem aan toen ze het effect van wiet op het lichaam bestudeerden. Uiteindelijk ontdekten ze dat deze componenten overal in het lichaam voorkomen. Denk aan de hersenen, de botten, de huid, het spijsverteringsstelsel en het immuunsysteem. Inmiddels beschouwen we het ECS als de 'universele regulator' van het menselijk lichaam. Het helpt namelijk om alles in balans te houden, een toestand die ook wel 'homeostase' wordt genoemd.

Het klassieke ECS bezit twee receptoren, CB1 en CB2. Daarnaast bevat het endocannabinoïden die als signalerende moleculen fungeren (anandamide en 2-AG) en enzymen die endocannabinoïden aanmaken en afbreken. Deze componenten worden ook in het immuunsysteem aangetroffen. Ze helpen daarbij de immuunfunctie onder controle te houden, homeostase aan te sturen en het immuunsysteem te moduleren. Diverse immuuncellen bevatten CB1- en CB2-receptoren, waaronder B-cellen, natuurlijke killercellen, monocyten en CD8- en CD4-lymfocyten. Endocannabinoïden binden zich aan deze receptoren en hepen zo diverse processen te reguleren, zoals de ontstekingsreactie[1].

Wiet, het endocannabinoïdesysteem en immuniteit

Kan het roken van wiet het immuunsysteem verzwakken?

Sommige wietgebruikers, vooral mensen met een overactief immuunsysteem, consumeren wiet met als doel hun symptomen te verlichten. Recent onderzoek suggereert echter dat cannabinoïden (bestanddelen die in de plant voorkomen) ook de immuunfunctie van gezonde personen kunnen verminderen. Een verzwakking van het immuunsysteem door wietgebruik kan gebruikers in theorie vatbaar maken voor luchtweginfecties.

Voor wat betreft de interacties tussen cellen en receptoren in deze systemen, en de verschillende verbindingen die in wiet worden aangetroffen, weten onderzoekers nog lang niet alles. Cannabinoïden zoals THC en CBD hebben zeker een impact op het immuunsysteem. Toch weten we niet precies hoe dit gebeurt.

Voorlopig onderzoek[2] suggereert dat cannabinoïden de immuunfunctie door het hele lichaam moduleren, van de periferie tot aan de hersenen. Wetenschappers kijken of deze verbindingen een impact hebben op T-cellen (een soort witte bloedcel die infecties bestrijdt) en cytokines (communicatiemoleculen die door immuuncellen afgescheiden).

Ook bestudeert men het gebruik van wiet voor auto-immuunziekten als reumatoïde artritis en lupus. Deze ziektes worden veroorzaakt door een storing in het immuunsysteem. Hierdoor worden cellen aangestuurd om weefsels in het lichaam aan te vallen. Wetenschappers onderzoeken het potentiële werkingsmechanisme van cannabinoïden[3] om ontstekingen en de activatie van immuuncellen te verminderen. Men hoopt dat het lichaam zichzelf op deze manier kan beschermen.

Het onderdrukken van de activatie van immuuncellen is in sommige gevallen nuttig. Maar als blijkt dat cannabinoïden dit doen, ontstaat de mogelijkheid dat deze verbindingen ook onder normale omstandigheden onze lichamelijke afweer kunnen aantasten. Hierdoor neemt het risico op verminderde immuunfunctie[4] en luchtwegaandoeningen toe.

CBD en het immuunsysteem

Maar waar past CBD in het plaatje als het om wiet en het immuunsysteem gaat? Kan cannabidiol de immuunrespons ondersteunen? Of verlaagt het juist de activiteit ervan? In tegenstelling tot THC heeft CBD weinig affiniteit met de belangrijkste receptoren van het endocannabinoïdesysteem. Toch lijkt voorlopig onderzoek wel aan te tonen dat de molecule mogelijk het endocannabinoïde-niveau verhoogt. Er is niet veel bewijs dat CBD het immuunsysteem stimuleert, maar onderzoekers proberen wel de immunosuppressieve eigenschappen van de cannabinoïde te bepalen. Maar ook hier zijn nog proeven met mensen nodig om te achterhalen of CBD echt opmerkelijke effecten bij mensen met auto-immuunziekten opwekt.

Hoe beïnvloedt wiet het immuunsysteem?[

Vanwege de nauwe band tussen het ECS en het immuunsysteem kan wiet mogelijk je lichamelijke afweer beïnvloeden. Endocannabinoïden (die in je lijf zitten) en fytocannabinoïden (uit planten) delen namelijk een soortgelijke structuur. Dit betekent dat externe cannabinoïden, waaronder THC en CBD, mogelijk in staat zijn zich aan de receptoren van het ECS te binden. Ze beïnvloeden daarbij de enzymactiviteit en imiteren endocannabinoïden. Aangezien je lichaamseigen endocannabinoïden veel invloed op je immuunsysteem hebben, zou dit kunnen betekenen dat cannabinoïden uit planten ook het ECS kunnen beïnvloeden voor wat betreft je afweer.

  • Auto-immuunziekten

Soms raakt het immuunsysteem van slag. In het geval van auto-immuunziekten zullen de cellen die je lijf eigenlijk moeten beschermen tegen indringers zich tegen je eigen lichaamsweefsels keren. Ze gaan dan gewrichten, de huid en zenuwcellen als agressieve bacteriën en virussen beschouwen. Deze zelf toegebrachte schade leidt tot inflammatoire toestanden. Je kunt dan talloze klachten ervaren, zoals vermoeidheid, pijnlijke spieren, koorts, haaruitval en huiduitslag. Veelvoorkomende auto-immuunziekten zijn reumatoïde artritis, psoriasis en multiple sclerose.

In vroeg onderzoek lijken cannabinoïden veelbelovend als het gaat om ontstekingen die bij auto-immuunziekten betrokken zijn. Dier- en celstudies suggereren ook dat wiet mogelijk een immunosuppressief effect[6] heeft.

Hoe beïnvloedt wiet het immuunsysteem?
  • Wiet en multiple sclerose

Multiple sclerose (MS) is een auto-immuunziekte. Immuuncellen beginnen de hersenen en zenuwen aan te vallen, wat symptomen van vermoeidheid, pijn en spierkrampen veroorzaakt. De exacte oorzaak van multiple sclerose is nog altijd onbekend. Men vermoedt dat een combinatie van genetische en omgevingsfactoren waarschijnlijk de oorzaak is. Wetenschappers zijn benieuwd of cannabinoïden een gunstige impact op de aandoening hebben. Ze denken onder meer aan neuroprotectie en een verminderde activatie van het immuunsysteem. Daarnaast menen medische adviseurs van de MS Society dat medicinale cannabis ongeveer 1 op de 10 patiënten kan helpen bij spierspasticiteit.

De spasticiteit en stijfheid van de spieren die met MS gepaard gaat, kan ook leiden tot een overactieve blaas, waardoor je vaker en sneller moet plassen. In lopende studies bekijkt men of cannabinoïden patiënten kunnen helpen. Cannabinoïdereceptoren spelen zeker een belangrijke rol[5] in de urineblaas, maar de resultaten zijn tot nu toe wat wisselvallig. Een studie, gepubliceerd in The American Journal of Medicine, suggereert dat cannabisgebruik het risico op een overactieve blaas kan verhogen[6]. Ondanks deze gegevens blijven wetenschappers de effecten van cannabisextracten[7] op incontinentie bij patiënten met MS onderzoeken.

Hoe beïnvloedt wiet het immuunsysteem?
  • Risico op virale infecties en immunosuppressie

Als wiet een interactie aangaat met het immuunsysteem op zo'n manier dat het wordt onderdrukt, kunnen virussen en andere besmettelijke ziekteverwekkers dan ook de overhand krijgen? Dat is een mogelijkheid. Vanwege dit effect hebben langdurige, zware gebruikers mogelijk een hoger risico op het krijgen en overdragen van infecties en een verminderde immuunfunctie in het algemeen.

Nog zorgwekkender is dat vroeg onderzoek suggereert dat langdurig gebruik van wiet van myeloïde afgeleide suppressorcellen (MDSC's) kan activeren. Deze cellen onderdrukken het immuunsysteem en vergroten de kans op kanker. Maar ondanks dat, wordt in een aantal onderzoeken ook juist onderzocht of de wietplant een positieve impact op pathogene virussen en bacteriën kan hebben.

  • Wiet en HIV

HIV, of het humaan immunodeficiëntievirus, verspreidt zich voornamelijk via onbeschermde seks. Zodra het virus het lichaam binnendringt, fungeert het als een parasiet die het immuunsysteem aanvalt. In de vroege stadia van infectie veroorzaakt HIV griepachtige symptomen. Daarnaast zorgt het voor een drastische vermindering van CD4+ T-cellen. Deze cellen helpen om andere immuuncellen te rekruteren wanneer ze met een infectie worden geconfronteerd. Na deze eerste symptomen blijft het virus zich vermenigvuldigen, al merk je daar soms jarenlang helemaal niets van. Onder de oppervlakte blijft het virus het immuunsysteem echter aantasten en verzwakken, wat uiteindelijk tot immunodeficiëntie leidt.

Omdat wetenschappers de immunosuppressieve effecten van wiet onderzoeken, lijkt het logisch dat mensen met HIV de plant moeten mijden. Uit enquêtes blijkt echter dat veel mensen met HIV wiet gebruiken[8]. Wetenschappers proberen niet alleen de gevaren van wiet bij HIV-patiënten te achterhalen, maar onderzoeken ook of cannabinoïden kunnen helpen de virale vermenigvuldiging te verminderen en het aantal T-cellen te verhogen[9].

Hoe beïnvloedt wiet het immuunsysteem?
  • Neurodegeneratieve ziektes

Multiple sclerosis is een auto-immuunziekte die door neurodegeneratie wordt gekenmerkt. Immuuncellen gaan hierbij in de aanval tegen het centrale zenuwstelsel. Tijdens dit proces werken de cellen in op myeline, de beschermende en isolerende laag die zenuwcellen omhult. Mettertijd raakt myeline beschadigd door deze aanval, evenals de zenuw zelf. Dit kan problemen in het zenuwstelsel veroorzaken. Momenteel richten onderzoekers zich op het mogelijke neurobeschermende effect van de CB1-receptor en stoffen die zich hieraan binden

Hoe beïnvloedt wiet het immuunsysteem?
  • Wiet en ALS

ALS staat voor amyotrofische laterale sclerose. Dit is een progressieve neurologische aandoening die zowel de hersenen, zenuwen als het ruggenmerg aantast. De vroege stadia van de ziekte veroorzaken zwakke, strakke en spastische spieren. Helaas leidt de aandoening uiteindelijk tot een fatale verlamming. De exacte oorzaak van ALS blijft onbekend. Sommige onderzoekers denken dat het een auto-immuun aspect heeft, maar andere wetenschappers betwisten dit. **Een studie, gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers of Neurology, vond veranderingen in het aantal immuuncellen en cytokineniveaus bij mensen met ALS. Dit suggereert dat activatie van het immuunsysteem een rol speelt, in elk geval bij sommigen.

Wetenschappers bekijken of cannabinoïden als mogelijke therapieën voor ALS kunnen dienen. Ze testen de verbindingen met name op hun vermogen om neuro-inflammatie, excitotoxiciteit (toxiciteit veroorzaakt door overmatige activiteit van neuronen) en oxidatieve schade te verminderen. Het vermogen van wiet om elementen van het immuunsysteem te onderdrukken, kan ook nuttig blijken als toekomstige studies een solide correlatie tussen auto-immuniteit en ALS aantonen.

  • COVID-19

SARS-CoV-2, de veroorzaker van de ziekte COVID-19, heeft de wereld voorgoed veranderd. Ondanks de wereldwijde uitrol van vaccins, blijven de besmettingen in veel landen nog oplopen. Wetenschappers zijn daarbij nog altijd op zoek naar behandelingen.

Een aantal onderzoeksteams richt zich op de wietplant in hun zoektocht naar nuttige moleculen. Bepaalde cannabinoïden kunnen de immuunrespons dan wel verminderen, maar andere worden juist onderzocht op hun directe effect op virusdeeltjes. Belangrijk daarbij is dat de dodelijkere eindstadia van COVID-19 door cytokinestormen worden veroorzaakt.

Op dit moment testen wetenschappers uit Portugal combinaties van CBD en terpenen bij infecties met SARS-CoV-2. Andere onderzoekers onderzoeken of de cannabinoïdezuren cannabigerolzuur (CBGA) en cannabidiolzuur (CBDA) kunnen voorkomen dat SARS-CoV-2 gastheercellen binnendringt.

Hoe beïnvloedt wiet het immuunsysteem?

Is wiet nu goed of slecht voor je immuunsysteem?

We hebben niet genoeg informatie om een gedegen antwoord op deze vraag te geven. Er zijn aanwijzingen dat de wietplant immunosuppressieve eigenschappen heeft die gunstig kunnen zijn. Maar als dit klopt, kan het mogelijk ook problemen veroorzaken bij mensen met een verzwakte afweer, of gezonde mensen die vaak wiet gebruiken. De conclusie is dan ook: we hebben meer studies met proefpersonen nodig om een duidelijk antwoord te krijgen.

External Resources:
  1. Endocannabinoids and immune regulation - PMC https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Cannabinoids and the immune system: an overview - PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Cannabis and Autoimmunity: Possible Mechanisms of Action - PMC https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. The Link between Cannabis Use, Immune System, and Viral Infections - PMC https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Cannabidiol for neurodegenerative disorders: important new clinical applications for this phytocannabinoid? - PMC https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Cannabinoids and autoimmune diseases: A systematic review - PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  7. About cannabis and MS | MS Society https://www.mssociety.org.uk
  8. Functional role of cannabinoid receptors in urinary bladder - PMC https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Relationship Between Marijuana Use and Overactive Bladder (OAB) https://www.sciencedirect.com
  10. The effect of cannabis on urge incontinence in patients with multiple sclerosis: a multicentre, randomised placebo-controlled trial (CAMS-LUTS) - PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  11. The Safety and Efficacy of Marijuana in Persons Living with HIV - PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Cells | Free Full-Text | Cannabinoids Reduce Extracellular Vesicle Release from HIV-1 Infected Myeloid Cells and Inhibit Viral Transcription https://www.mdpi.com
Disclaimer:
Deze content is alleen bedoeld voor educatieve doeleinden. De verstrekte informatie is afkomstig uit onderzoek dat is verzameld vanuit externe bronnen.

Ben je 18 Jaar of ouder?

De inhoud van RoyalQueenSeeds.nl is alleen geschikt voor volwassenen met de wettelijk geldende volwassen leeftijd.

Wees er zeker van dat je de wet kent van het land waar je woont.

Door op ENTER te klikken, bevestig
je dat je
18 jaar of ouder bent.