Belastinginkomsten uit de legale cannabismarkt die aan scholen worden uitgekeerd - dat was een van de krachtigste argumenten voor de legaliseringscampagne in Colorado in 2014.
Tot op zekere hoogte is het idee een succes gebleken. Belastingen uit de nieuwe industrie hebben de verwaarloosde infrastructuur binnen de staat een boost gegeven; een boost die hard nodig was. Sinds 2014 is ongeveer $80 miljoen direct naar het openbare schoolsysteem gegaan. Een deel daarvan is naar de constructie van nieuwe scholen gegaan; een ander deel werd uitgekeerd in de vorm van onderhoudsbeurzen.
Maar dat is niet het hele verhaal. Wanneer we het grotere plaatje bekijken, blijkt dit slechts een druppel op een gloeiende plaat. Uit onderzoek blijkt dat de staatsscholen het komende jaar een bedrag van $18 miljard nodig hebben. Belasting op cannabis heeft een microscopisch klein deel opgeleverd van het bedrag dat het schoolsysteem nodig heeft.
Waar blijft de rest?
WANHOOP IN HET OPENBAAR ONDERWIJS
Voor sommige Europeanen is het moeilijk om te begrijpen met wat voor situatie de Amerikaanse openbare scholen te kampen hebben. Zowel in Colorado als in de andere staten. De strijd gaat niet uitsluitend over financiering, maar voor een groot deel heeft het daar wel mee te maken.
Amerikaanse openbare scholen verliezen al (minstens) drie decennialang aan terrein. Daarin staan ze niet alleen. De publieke dienstverlening in het algemeen is afgenomen.
De reden waarom de belasting op marihuanahandel significant is, is tweeledig.
Ten eerste is dit de enige industrie in de VS waarbij de staatsbelasting niet aftrekbaar is van de federale belasting. Dat betekent dat de lokale impact van de staatsindustrie binnen die staat blijft. Voor de industrie is dat natuurlijk vreselijk. Maar in deze situatie is het goed voor de lokale bewoners. En scholen. De lokale focus en het speciale belastingfonds zijn voor hen positief. Het garandeert namelijk middelen die nergens anders aan uitgegeven kunnen worden.
Dus ja, het geld is van belang voor een systeem dat verschillende stadia van verval ondergaat. Maar wat voor impact heeft het hier en elders nou echt?
WAAROM DIT EEN ISSUE IS
Legalisering van cannabis is al van het begin af aan een strijd geweest die op meerdere fronten wordt gevoerd. Het belastingargument heeft altijd centraal gestaan. Politiek gezien is het een legitiem argument. Ook haalt legalisering geld weg van de zwarte markt.
Geld speelt in de Verenigde Staten een belangrijke rol, vooral in situaties waarbij het merendeel van de publieke infrastructuur, niet alleen scholen, in verval is. En de legaliseringsindustrie blijkt aantrekkelijk te zijn voor de gouverneurs van de natie. Veel van hen zijn tegenwoordig zelfs republikein.
Als je naar de cijfers kijkt, is het niet moeilijk om te zien waarom. Nationale legalisering zou jaarlijks makkelijk $30 miljard aan nieuwe belastinginkomsten kunnen opbrengen.
Als je dat per staat bekijkt, is dat een flink bedrag.
Daarnaast hebben veel andere staten Colorado’s voorbeeld gevolgd. In Oregon wordt 40% van de staatsbelasting op cannabis bijvoorbeeld gereserveerd voor educatie. Dat is in andere staten echter niet het geval. In veel staten lijkt men zich nu te beseffen wat voor buitenkans de nieuwe industrie biedt in termen van belastingen.
Hier ligt het uiteindelijke probleem. Iedereen weet dat dit een geweldige, nieuwe, belastbare industrie is. En daarom is het ook een extra reden om deze inkomsten weg te halen van de federale overheid.
Momenteel wordt er in de Verenigde Staten geprobeerd om de federale overheid te verzwakken. Dit leidt tot het krimpen van zowel diensten als inkomsten. Het nationaal hervormen van cannabis heeft een tegenovergesteld effect. Er zijn veel redenen waardoor federale hervorming veel langer kan duren dan nodig is. Zelfs nu.
Er is een grote behoefte aan belastinginkomsten, daar waar ze vandaan komen. De federale legalisering zou er talloze kwesties mee kunnen oplossen, van bankiers- tot gezondheidszorgproblemen. Maar het ontneemt staten ook de directe belastinginkomsten van de meest dynamische industrie in het land van dit moment.
Welkom in de complexe wereld van hervormingen.
WAAROM DIT IN EUROPA NIET SPEELT
Buiten de Verenigende Staten zou dit geen onderwerp van discussie zijn. Ja, belasting uit de industrie is absoluut aanzienlijk. Hetzelfde geldt voor banen, onderzoek en andere inkomsten die de industrie genereert.
De belastingen in andere landen zijn echter niet zo versnipperd als in de Verenigde Staten. Ook is het budget voor openbare scholen nooit zo nauw verbonden geweest met lokale onroerendgoedbelastingen. Vooral in Europa, waar het woningbezit over het algemeen veel zeldzamer is.
En hoewel “belasting op zondes” zeker aantrekkelijk is voor voorstanders van legalisering in andere gebieden, geldt dat veel minder voor de specifieke verbinding met het onderwijs. Bovendien is “drugsgebruik” – vooral het gebruik van softdrugs – altijd meer beschouwd als een volksgezondheidsprobleem dan een misdaad.
Al deze factoren geven in Europa een andere twist aan het debat over belastingen. Zo hebben Zwitserse activisten het idee van “belasting op zondes” ingezet. Hiermee willen ze een belastbare markt van de grond krijgen voor producten met een laag THC-gehalte (dus eigenlijk CBD). De volgende stap is vanzelfsprekend volledige legalisering gebaseerd op alleen belastinginkomsten.
Ook in Nederland zal de meer gereguleerde industrie belastingen gaan genereren. Deze belastingen zullen echter opgaan in de reguliere kanalen die er nu zijn. Staatsuitgaven aan scholen zullen daarbij beïnvloed worden als onderdeel van het geheel.
HOE DIT IN EUROPA EEN KANTELPUNT KAN VORMEN
Er zijn twee Europese landen waar de gereguleerde marihuana industrie op dit moment een enorme impact op de belastinggrondslag zal hebben. Deze belasting zou specifiek gebruikt kunnen worden voor onderwijs. Of voor een algemeen fonds, voor algemene belastingdoeleinden. Of medisch onderzoek. De laatste twee zijn het meest waarschijnlijk.
Waar dit het geval is? In Spanje en Griekenland.
In Spanje heeft de overheid van de Catalaanse staat in principe besloten om helemaal voor het model van Colorado te gaan.
Dat betekent voor nu dat de cultuur van cannabisclubs verbonden wordt aan gereguleerde kweek. Het betekent ook dat er belastingen bij komen kijken. Dit is ogenschijnlijk een “non-profit”-omgeving, maar met deze industrie gaan er altijd inkomsten gepaard. Dat begint bij vastgoed en kweekmateriaal.
In Griekenland ziet de situatie er veelbelovender uit. Ondanks de schrijnende algehele economische situatie, lijken de Grieken goed op weg om een waar Mediterraans paradijs tot stand te brengen. Denk aan Jamaica, maar dan met prachtige, eeuwenoude ruïnes. Dit is een idee dat nu gemakkelijk de bestuurskamer van elke Duitse bankier zou kunnen bereiken. Vooral aangezien Duitsland medicinaal gebruik net gelegaliseerd heeft. In Griekenland zullen de belastinginkomsten gebruikt worden om scholen te financieren. Maar ook om de geloofwaardigheid van een overheid die failliet is gegaan weer nieuw leven in te blazen.
Alles overwegend, heeft Griekenland dit moment eerder bereikt dan de VS.
Daarvoor hoefden ze niet eens een president als Trump te verkiezen.
