Meeldauw op wietplanten: voorkomen, herkennen, behandelen!

Heb je ooit krijtachtige witte vlekken op de bladeren van wietplanten gezien? Dat is niet zomaar wat stof, het is echte meeldauw. Als je niet ingrijpt, kan deze schimmel de gezondheid van je planten behoorlijk aantasten. Hoewel echte meeldauw beter gedijt in vochtige omgevingen, kan het ook toeslaan in zorgvuldig beheerde en relatief droge kweektenten en tuinen.

Hoewel echte meeldauw er heftig uit kan zien, hoef je niet te wanhopen. Door snel te handelen, kun je verspreiding tegengaan en kunnen je planten zich goed herstellen. Zo kun je de impact op de groei, ontwikkeling en opbrengst beperken.

Hierondr ontdek je alles wat je moet weten om je planten tegen echte meeldauw te beschermen. Zo leer je wat het precies is, waarom het verschijnt en hoe je het vroeg herkent. Uiteraard bespreken we ook hoe je deze vervelende schimmel voorkomt, plus een aantal snelle behandelingen, zoals een waterstofperoxide-oplossing. Daarbij gaan we ook in op zowel biologische als chemische oplossingen, waaronder Oidioprot, zodat je goed voorbereid bent op elk scenario, ongeacht hoe ver de schimmel zich heeft verspreid. Laten we beginnen!

Wat is echte meeldauw?

Echte meeldauw, ook bekend als oïdium, is een van de meest voorkomende ziektes bij wietplanten^[1]. De ziekte wordt veroorzaakt door verschillende soorten schimmels uit de orde Erysiphales. Het treft talloze plantensoorten en ontwikkelt zich vooral in omgevingen met een hoge luchtvochtigheid en een gematigde temperatuur. Daardoor is een tuinkas of polytunnel extra gevoelig voor besmetting.

De ontwikkeling van echte meeldauw begint zodra sporen zich nestelen op de bladeren, bladstelen of toppen. Na ontkieming koloniseren de schimmeldraden het plantweefsel, onttrekken ze voedingsstoffen en belemmeren ze de lichtinval. Eenmaal gevestigd, remt echte meeldauw de fotosynthese, verlaagt het de ontwikkeling van terpenen en kan het door de sporenverspreiding de hele oogst verwoesten.

Een snelcursus over de levenscyclus

Als je inzicht hebt in de levenscyclus van echte meeldauw, kun je beter inschatten hoe ernstig een infectie is:

1. Conidiën landen op het bladoppervlak: Echte meeldauw op wiet ontstaat wanneer sporenachtige conidiën, de ongeslachtelijke voortplantingsstructuren, op bladeren, bladstelen of toppen terechtkomen. De conidiën vormen de basis van het karakteristieke witte, poederachtige uiterlijk van de schimmel en worden in ketens geproduceerd op schimmeldraden. In tegenstelling tot veel andere schimmelsporen hebben ze geen water nodig om te ontkiemen, waardoor ze goed gedijen in droge omgevingen.
2. Kieming: Elke spore bevat de genetische informatie om schimmelhyfen te vormen. Dit zijn draadachtige structuren die het plantenweefsel binnendringen. Ontkieming vindt meestal plaats onder warme, droge omstandigheden. Daarbij vormt zich eerst een kiembuis, die daarna uitgroeit tot een appressorium.
3. Doordringing van de schimmeldraden: Het appressorium zorgt ervoor dat de schimmel zich stevig kan hechten aan het oppervlak van bladeren, stelen en toppen. Daarnaast stelt het de hyfen in staat het plantenweefsel binnen te dringen. Nadat ze de wasachtige beschermlaag van het blad, oftewel de cuticula, hebben doorbroken, vormen ze een nieuwe, gespecialiseerde structuur: het haustorium. Dit stelt de schimmel in staat om voedingsstoffen op te nemen uit plantencellen.
4. Productie van conidiën: Zodra de schimmel zich heeft gevestigd, begint ze conidiën te vormen om zich voort te planten. Afzonderlijke kolonies kunnen tot wel 100.000 sporen produceren, wat voor een snelle verspreiding zorgt. In dit stadium worden de witte vlekken op wietblaadjes opvallend en hardnekkig. De aantasting belemmert de fotosynthese aanzienlijk en vormt bovendien een risico voor omliggende, nog gezonde planten.
5. Vorming van cleistothecia: Na de sporenvorming overleven echte meeldauwschimmels als slapend mycelium of in de vorm van cleistothecia. Dit zijn kleine bolvormige structuren ter grootte van een speldenknop. Allereerst zijn ze wit of geelbruin van kleur, maar naarmate ze rijpen, zullen ze donkerbruin tot zwart kleuren. Wanneer de temperatuur in het voorjaar stijgt, barsten volwassen cleistothecia open en laten ze opnieuw sporen vrij.

Hoe kun je echte meeldauw vroeg herkennen?

Wanneer je de symptomen van echte meeldauw in een vroeg stadium herkent, kun je op tijd ingrijpen! Zo kun je de ziekte behandelen voordat deze zich oncontroleerbaar uitbreidt. Let daarbij op de volgende tekenen:

• Poederachtige kringen: Deze cirkelvormige patronen ontstaan wanneer de schimmelkolonie zich vanuit het oorspronkelijke infectiepunt naar buiten toe verspreidt. Wat lijkt op stof, is in werkelijkheid een compacte laag van conidiën en schimmelhyfen op het oppervlak van de bladeren of toppen. Deze structuren zijn druk bezig zich te vermenigvuldigen en uit te breiden.
• Voorkeur voor bovenste bladeren: Conidiën van echte meeldauw worden door de wind verspreid en landen daarom vaak op de bovenste bladeren van de fan leaves. Dit gebeurt vooral op plekken waar planten dicht op elkaar staan en de onderste bladeren meer beschut zijn. De bovenzijde van de bladeren droogt bovendien sneller uit dan de onderkant, wat het voor de schimmel gemakkelijker maakt om zich daar te vestigen.
• Fluweelachtig gevoel: Deze sensatie wordt veroorzaakt door de dichte mat van schimmeldraden en conidioforen (sporenproducerende structuren) die oppervlakkig op de epidermis van de plant groeien. Het resultaat is een donzige laag schimmel die bij aanraking fluweelachtig aanvoelt.
• Gemakkelijk weg te vegen: Een duidelijk teken van echte meeldauw is dat je het gemakkelijk los kunt wrijven. Waar andere vlekken op de bladeren dieper doordringen, groeit echte meeldauw voornamelijk op het bladoppervlak. De schimmeldraden en conidiën vormen een oppervlakkig laagje, waardoor het gemakkelijk weg te vegen is.
• Snelle verspreiding: Meeldauwschimmels produceren in slechts 5-7 dagen na infectie al grote aantallen conidiën. Je zult merken dat het poeder zich snel verspreidt, wat met andere ziektes of stof niet het geval is.

Echte meeldauw en verwarrende lookalikes

Niet alleen echte meeldauw veroorzaakt witte vlekken op de bladeren van wietplanten. Gelukkig kun je de aandoening van andere problemen onderscheiden door op bepaalde tekenen te letten. Hier zijn een aantal 'lookalikes' van echte meeldauw:

• Zoutresten: Wanneer water op de bladeren verdampt, blijven opgeloste minerale zouten vaak achter als een witte waas. De kans hierop is groter als je bladvoeding toedient. Toch vertonen deze resten niet de duidelijke schimmelstructuur van echte meeldauw en het verspreidt zich niet.
• Botrytis: Hoewel Botrytis cinerea vooral bekendstaat als een grijze schimmel, kunnen de eerste tekenen van infectie er soms wit en donzig uitzien, vooral op jong weefsel of wanneer de luchtvochtigheid hoog is. Botrytis verraadt zichzelf echter door bruin te kleuren en een waterige bruine rotting te veroorzaken.

DIY-test met plakband

Gelukkig hoef je geen dure microscopen of testen te kopen om echte meeldauw op je wietplanten te herkennen. Met een simpel stukje plakband kun je de aanwezigheid van conidiën en schimmeldraden namelijk vrij eenvoudig vaststellen en andere aandoeningen uitsluiten. Volg de onderstaande stappen om de test uit te voeren.

1. Voorbereiden: Zorg dat je een stuk doorzichtig plakband, een donker vel papier of karton en een loep of handlens bij de hand hebt.
2. Monster nemen: Druk de plakkende kant van het plakband voorzichtig, maar stevig op het verdachte plekje echte meeldauw op een blad of bladsteel.
3. Monster bevestigen: Trek het plakband voorzichtig van het plantoppervlak. Plak het direct met de plakkant naar beneden op het donkere stuk papier of karton. De donkere achtergrond zorgt voor contrast, waardoor de schimmel beter te zien is.
4. Observeer: Houd het donkere papier tegen een lichtbron en bekijk het goed met je loep. Bij echte meeldauw zie je fijne, vertakte schimmeldraden (hyfen) en soms ketens van ovaalvormige conidiën.

Waarom je nooit wiet met echte meeldauw moet roken

Maar nu de vraag die veel cannabisliefhebbers bezighoudt: kun je wiettoppen met echte meeldauw nog veilig roken, of zijn ze rijp voor de prullenbak? Ontdek hieronder waarom je ze absoluut moet vermijden.

Inhaleren van echte meeldauw: gezondheidsrisico's

Is er sprake van een ernstige infectie met echte meeldauw? Geef het dan maar op en accepteer je verlies. Wanneer je wiet met echte meeldauw rookt, komen de schimmelsporen en myceliumfragmenten direct in de longen terecht. Dit kan ernstige problemen met de luchtwegen veroorzaken, waaronder astma, bronchitis en allergische reacties. Het risico voor je gezondheid is nog hoger als je een verminderde weerstand hebt.

Redden of reddeloos verloren?

Sommige kwekers proberen om meeldauw van geïnfecteerde toppen te 'wassen' of op een andere manier te verwijderen. Maar het is vrijwel onmogelijk de schimmel volledig uit te roeien, waardoor dit soort kunstgrepen bijzonder riskant zijn. Zelfs als ze er schoon uitzien, kunnen microscopisch kleine conidiën verborgen zitten in schutbladeren. Het weggooien van toppen met echte meeldauw is toch echt de veiligste aanpak.

Echte meeldauw op wietplanten voorkomen: preventieplan

Het behandelen van meeldauw op wiet kan een uitdaging zijn, vooral bij ernstige infecties. Zoals bij alle cannabisplagen en -ziektes is voorkomen beter dan genezen. Daarom lees je hieronder een aantal goede strategieën om het fenomeen tegen te gaan.

Omgeving

Om echte meeldauw op wiet te voorkomen, is het essentieel dat je de teeltomgeving goed beheerst. Zorg dus dat je de omstandigheden in je kweektent afstemt op het stadium van de groei. Streef naar een temperatuur van 20-25°C, met een relatieve luchtvochtigheid van maximaal 60% tijdens de groeifase en rond de 40-50% tijdens de bloei. Ook moet er een goede lichtcirculatie zijn om stilstaande lucht te voorkomen, een omgeving waar meeldauw goed gedijt.

Maak controle een routine

Maak het controleren van je wietplanten een vaste gewoonte. Overweeg de kweek van combinatieplanten, het gebruik van levende mulch en nuttige insecten om de biodiversiteit te vergroten, want dit gaat ziektes tegen. Dien regelmatig melkzuurbacteriën en compostthee bladvoeding toe om het microbioom van je planten te ondersteunen.

Resistente soorten en het harde werk van breeders

Breeders hebben de afgelopen jaren hard gewerkt om schimmelbestendige wietzaadjes te produceren, waaronder soorten met een hoge weerstand tegen echte meeldauw. Je kunt de volgende soorten overwegen:

• Shining Silver Haze: Deze nakomeling van Haze, Skunk en Northern Light heeft een hoge weerstand tegen schimmels. Bovendien trakteert de soort op 21% THC en lekkere smaken van citrus, aarde en dennen.
• Orion F1: Deze echte F1 hybride is uitgerust met hybride groeikracht, is buitengewoon resistent tegen plagen en ziekten en valt zelden ten prooi aan meeldauw. Bovendien verwent deze ster met een grote hoeveelheid THC en levert zowel binnen als buiten een grote oogst.
• Northern Light: Veel mensen zijn dol op deze old school klassieker vanwege de heldere, aangename stone. Maar de soort pronkt ook met een indrukwekkende weerstand tegen schimmel, waardoor je zelfs in vochtige omstandigheden geweldige resultaten behaalt.
• Hyperion F1: Ook deze titaan is een robuuste F1 hybride. Dankzij de hybride groeikracht is Hyperion F1 genetisch voorbereid om talloze ziektes te weerstaan, waaronder ook echte meeldauw.

Kweek je wiet in een vochtig klimaat? Bespaar jezelf dan veel hoofdpijn en kies soorten wiet met een hoge weerstand tegen ziektes.

Echte meeldauw op wiet: 3-stappenplan om het effectief te bestrijden

Preventie is natuurlijk het beste, maar het werkt niet altijd. En misschien was je niet op de hoogte van technieken om meeldauw te voorkomen. Dus als je meeldauw op je wietplant ziet, wil je vast weten hoe je er snel vanaf komt. Je kunt onderstaand plan gebruiken om een infectie met meeldauw te behandelen.

Stap 1: afvegen en isoleren

Begin met het voorzichtig verwijderen van zichtbaar wit poeder met een vochtig stukje keukenrol. Zo kun je aanzienlijke hoeveelheden sporen en schimmeldraden opvangen. Stop gebruikte keukenrol onmiddellijk in een plastic zak en gooi het in de vuilnisbak om het risico op verspreiding te verkleinen.

Stap 2: ventileren en drogen

Zet extra ventilatoren of een ontvochtiger neer om de luchtcirculatie te verbeteren en de luchtvochtigheid te verlagen. Probeer de relatieve luchtvochtigheid binnen twee uur met 10% te laten dalen; je kunt dit meten met een thermo-hygrometer.

Stap 3: behandelen en beschermen

Tijdens de vegetatieve fase kun je uit meerdere effectieve behandelingen kiezen. In ernstige gevallen kun je neemolie als bladspray toedienen. Of gebruik een kaliumbicarbonaatoplossing om de bladoppervlakken te alkaliseren.

Tref je in de bloei meeldauw aan op je wietplant? Dan kun je beter mildere methoden kiezen om de ontluikende toppen te beschermen en te voorkomen dat chemische stoffen in je uiteindelijke wiet belanden. Je kunt een lichte oplossing maken van 3% waterstofperoxide om de aangetaste gebieden te behandelen. Pas dit alleen toe wanneer de groeilampen uit staan om fytotoxiciteit te voorkomen. Het behandelen van echte meeldauw met peroxide is een relatief veilige en gebruikelijke tactiek tijdens de late bloeifase.

Na de behandeling: checklist

Observeer je planten gedurende een week. Maak daarbij gebruik van onderstaande checklist om de kans op een herbesmetting tot een minimum te beperken:

• Meet de relatieve luchtvochtigheid elke dag en schrijf je bevindingen op.
• Voer elke dag een veegtest uit om op sporen te controleren.
• Verwijder gestreste of vergeelde bladeren die vatbaar voor nieuwe infecties zijn.
• Maak je kweektent grondig schoon en ga vanaf nu nog hygiënischer te werk.

De beste producten om echte meeldauw op wiet tegen te gaan

Er bestaan verschillende natuurlijke en chemische sprays die wietkwekers helpen om een infectie met echte meeldauw snel te bestrijden. Laten we eerst de biologische opties bespreken:

1. Oidioprot: dit fungicide in poedervorm bevat eiwitten, vitamines en nuttige microben. Verdun 5 gram per liter water; je kunt het tot 10 dagen voor de oogst toepassen.
2. Neemolie: deze olie bevat azadirachtine, een stof die de levenscyclus van schimmels verstoort.
3. Kaliumbicarbonaat: deze stof werkt alkaliserend op het bladoppervlak en creëert zo een omgeving waarin echte meeldauw niet kan gedijen.
4. Bacillus subtilis: deze nuttige bacterie werkt door competitieve uitsluiting. Zo bezet ze het bladoppervlak, wat het voor infectieuze schimmels lastiger maakt om zich te vestigen.

Oidioprot - Biologische Fungicide

Oidioprot - Biologische Fungicide

Koop Oidioprot - Biologische Fungicide

Chemische bestrijding als laatste redmiddel

Natuurlijke middelen zijn geweldig, maar soms red je het er niet mee. Je moet heel voorzichtig zijn met chemische bestrijdingsmiddelen, maar ze zijn zeker nuttig in noodsituaties. Veelgebruikte actieve stoffen zijn trifloxystrobine en myclobutanil. Wees je altijd bewust van de wettelijke beperkingen in jouw regio en vergeet niet om je oogst zo te timen dat je geen schadelijke stoffen binnenkrijgt.

Technologische hulpmiddelen

Je kunt portable UVC-lampen gebruiken om oppervlakken te steriliseren, waarbij je het DNA van schimmels op apparatuur in je kweekruimte aanpakt en verstoort. Ozongeneratoren zijn ook effectief om leegstaande kweekruimtes te steriliseren, omdat ze in de lucht zwevende sporen en oppervlakteverontreinigingen oxideren. Voor beide zijn echter strikte veiligheidsmaatregelen vereist, waardoor deze hulpmiddelen beter geschikt zijn voor gereguleerde, commerciële kweekruimtes.

Belangrijkste tips en vervolgstappen op een rij

Om echte meeldauw effectief te bestrijden, zijn drie acties essentieel. Ten eerste moet je de symptomen vroeg herkennen om verspreiding van de schimmel te voorkomen. Houd daarnaast je kweekomgeving onder controle om de groei van schimmels te remmen en grijp snel in met gerichte behandelingen zodra je de eerste tekenen ziet. Verder is het verstandig om een logboek bij te houden voor geïntegreerde plaagbestrijding, waarin je observaties en maatregelen noteert. Met deze kennis op zak kun je met een gerust hart schone, hoogwaardige wiet kweken!