Is het veilig om wiet voor en na een operatie te gebruiken?

Het is volkomen normaal dat je zenuwachtig bent als je onder het mes moet. Hoewel chirurgen jarenlang een gedegen opleiding hebben gevolgd, ga je toch tobben over alle mogelijke uitkomsten, hoe onwaarschijnlijk ze ook zijn. De voordelen van een operatie zijn vaak groter dan de risico's, maar dat neemt helaas niet je zenuwachtige gevoel weg. Als je een regelmatige wietgebruiker bent, lijkt een joint misschien een effectieve manier om je gemoedsrust voor een ingreep te behouden. Maar hoewel het roken van wiet ongetwijfeld rustgevend werkt, kan het voor een operatie tot ernstige complicaties leiden.

Hieronder kijken we naar de risico's van het gebruik van wiet voor en na een operatie. Ook bespreken we of CBD enig risico met betrekking tot operaties met zich meebrengt.

Voorbereiden op een operatie

Je moet wel heel sterk in je schoenen staan om geen bezorgdheid, angst en tegenzin te voelen voordat je een operatie ondergaat. Maar je ervaart vaak meer dan alleen mentale stress. Veel mensen hebben de dagen ervoor ook ernstige pijn, bijvoorbeeld door een hernia, botbreuk of andere aandoening. Als je regelmatig wiet gebruikt, hunker je misschien naar de ontspanning die het kruid je in deze onzekere tijd kan bieden.

En zeker, cannabis kan je zonder twijfel helpen omgaan met deze spanning. Toch brengt het inhaleren of eten van wiet in dit geval ook aanzienlijke risico's met zich mee. Het verandert namelijk de manier waarop verdoving in het lichaam werkt en het kan de pijn na de operatie verergeren.

Hoe kan wietgebruik een operatie beïnvloeden?

Wiet heeft invloed op veel verschillende fysiologische systemen. Cannabinoïden als THC hechten zich aan receptoren die verspreid door het lichaam zitten, waaronder in het centrale zenuwstelsel. Dit werkingsmechanisme veroorzaakt fysiologische veranderingen die bij een operatie voor risico's kunnen zorgen. De grootste gevaren van wiet in deze context zijn:

• Het maakt je lichaam ongevoelig voor normale hoeveelheden narcosemiddel.
• Het verhoogt het risico op een luchtwegobstructie.
• Het verlaagt de bloeddruk en verhoogt de hartslag.
• Mogelijk verergert het de pijn na de operatie.

• Typen operaties

Er bestaan verschillende soorten operaties en het risico dat cannabis vormt, hangt van het soort ingreep af. Voor levensreddende en levensveranderende open chirurgie is het gebruik van algemene anesthesiemiddelen vereist. Deze middelen zorgen ervoor dat lichaam en geest bewusteloos raken. Lichamelijke processen, zoals de ademhaling, vertragen dan en vaak ligt de patiënt hierbij aan de beademing, waarbij alle vitale functies nauwlettend in de gaten gehouden worden. Omdat wiet de lichamelijke reactie op narcosemiddelen verandert en de bloeddruk beïnvloedt, vormt het bij dit soort ingrepen het grootste risico.

Bij andere soorten operaties wordt een lokale verdoving gebruikt. In plaats van dat de patiënt bewusteloos raakt, blokkeren deze medicijnen het gevoel in een specifiek gebied van het lichaam, terwijl de patiënt wakker blijft. Lokale verdovingen worden vaak gebruikt bij relatief eenvoudige ingrepen, zoals huid- en oogoperaties. Ze zijn daarbij minder riskant, omdat patiënten in staat blijven om vrij te ademen.

Hoewel het gebruik van cannabis voor kleine operaties een minder groot risico vormt, dien je je recente cannabisgebruik wel vooraf te melden. Zo heeft de American Society of Anaesthesiologists een lijst gepubliceerd met de titel (vertaald): 'Acht Dingen Die Je Met Je Anesthesist Voor Een Operatie Moet Bespreken'^[1]. Roken staat op nummer 2 en wietgebruik op de derde plaats.

• Dosering van het narcosemiddel

Van alle redenen die er zijn om je arts te informeren over je wietgebruik, is de dosis van het narcosemiddel het voornaamst. De hoeveelheid wiet en hoe vaak je het gebruikt, kunnen beïnvloeden hoe de verdoving in het lichaam werkt. Het kruid veroorzaakt veranderingen in het centrale zenuwstelsel, waardoor wietgebruikers meer narcosemiddel nodig hebben dan niet-gebruikers. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat dagelijkse en wekelijkse gebruikers wel drie keer zoveel propofol (een algemeen verdovingsmiddel) nodig hebben ter sedatie voorafgaand aan een endoscopie^[2].

Wiet en operaties: ervoor, op de dag van, en erna

Je hoeft je gebruik van wiet niet helemaal op te geven als je binnenkort een operatie hebt, maar wees je er wel van bewust dat je keuze om het te gebruiken van invloed kan zijn op de ingreep. Breng in elk geval je arts op de hoogte van je wietgebruik, zodat het medisch personeel voor, tijdens en na je operatie de juiste stappen kan nemen.

• Wiet voor een operatie gebruiken

Wiet gebruiken voor een operatie kan het risico op complicaties verhogen. Het niet gebruiken — voor velen een niet zo'n fijn idee — kan deze nadelige gevolgen tot een minimum beperken. Vapen is ook minder schadelijk voor de longen, anders dan roken, waarbij het luchtwegstelsel meer wordt blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen en andere nare chemische stoffen waarvan bekend is dat ze de longfunctie aantasten^[3].

Een verminderde longfunctie door het roken kan ertoe leiden dat patiënten langer beademing vereisen na de narcose en tegelijk het risico op een longontsteking na de operatie verhogen. Verschillende rookmethoden stellen de longen daarbij aan uiteenlopende concentraties kankerverwekkende stoffen bloot. Zo eisen spliffs en blunt wraps die tabak bevatten meer van de longen. Een bong roken en dabs nemen zijn in dat opzicht een wat 'schonere' optie, maar in beide gevallen is er nog steeds sprake van verbranding. Beter is het om te vapen, aangezien je daarbij minder aan deze giftige chemicaliën wordt blootgesteld^[4].

Regelmatige blowers kunnen ook meer pijn na een operatie ervaren. Hoewel er nog onderzoek wordt gedaan naar het effect van cannabis op chronische zenuwpijn, lijkt het kruid acute pijn na een ingreep te verergeren. De American Society of Anaesthesiologists deed bijvoorbeeld verslag van onderzoek naar casussen van patiënten met een gebroken been. Uit de resultaten bleek dat wietgebruikers meer verdoving nodig hadden, meer pijn ervoeren en dagelijks 58% meer opioïden nodig hadden dan niet-gebruikers^[5].

Door je te onthouden van wiet voor een operatie, loop je dus duidelijk minder kans op risico's en ervaar je naderhand mogelijk minder pijn. Maar hoelang moet je je voorraadpotten dan gesloten houden? Omdat hier te weinig onderzoek naar gedaan is, kunnen we daar nog geen sluitend antwoord op geven. Wel weten we dat de longen al binnen twee weken na het stoppen verbetering vertonen. In feite geldt: hoe eerder je stopt, hoe beter.

• Wiet op de dag van de operatie gebruiken

Het is geen geheim dat wiet veel mensen helpt ontspannen en tot rust te komen. Misschien ben je geneigd om wat te roken op de dag van je operatie, maar toch raden chirurgen dit sterk af. Door te roken in de uren voor je ingreep, neemt het risico op een luchtwegobstructie namelijk toe. Een casus, gepubliceerd in het blad Heliyon, beschrijft dit fenomeen, waarbij een patiënt vier uur voor een operatie wiet rookte. De paper adviseert om minstens 72 uur voor een algehele narcose geen wiet meer te gebruiken^[6].

De kans is ook klein dat mensen met ervaring met edibles besluiten om een brownie te eten op de dag dat ze een chirurgische ingreep moeten ondergaan. Deze manier van wietgebruik is namelijk berucht vanwege de negatieve psychologische toestand en paniek die het kan veroorzaken. Niet iets wat je voor een operatie wilt! Daarnaast adviseren chirurgen om minstens zes uur voor een ingreep te vasten, zodat er geen voedsel in de longen terecht kan komen.

• Wiet na een operatie gebruiken

Je kunt naderhand op de ziekenhuisafdeling helaas geen joint opsteken. En een edible verorberen in een ziekenhuisbed druist nogal tegen het principe van set en setting in. Maar zodra je eenmaal naar huis mag, is het helemaal aan jou wat je met je lichaam doet. Sommige gebruikers merken dat ze in deze periode baat hebben bij wiet en hierdoor minder verslavende pijnstillers nodig hebben. Opmerkelijk genoeg bleek ook uit onderzoek uit 2006 dat sommige patiënten die een cannabisextract oraal kregen toegediend na hun operatie geen aanvullende pijnmedicatie meer vereisten^[7].

CBD voor en na een operatie

Maar hoe zit het nu met CBD? Deze stof werkt anders in het lichaam dan THC, en je wordt er ook niet high van. Dan kun je deze cannabinoïde toch best voorafgaand aan een operatie innemen? Niet zo snel. Sommige chirurgen adviseren patiënten namelijk om enkele dagen voor en na de operatie met het gebruik van CBD te stoppen. Dit omdat wetenschappers nog steeds aan het uitzoeken zijn of het al dan niet antistollingseffecten heeft^[8].

CBD heeft daarnaast ook een wisselwerking met tal van medicijnen. Daarom dien je altijd je huisarts te raadplegen wanneer je CBD gebruikt en onder het mes moet.

Wiet en herstel na een operatie

We kunnen ons voorstellen dat je de dagen na je operatie best wel zin in een joint hebt. Houd er alleen rekening mee dat je lichaam een ernstige vorm van letsel heeft ervaren (ook als het niet zo voelt). Tijdens je herstel kun je daarom beter een gebruiksmethode overwegen die milder is voor je lichaam, zoals edibles of oliën. Gebruik je medicijnen (waaronder pijnstillers) of heb je onderliggende gezondheidsproblemen? Raadpleeg dan altijd je behandelend arts voordat je CBD of wiet gaat gebruiken na een chirurgische ingreep om het risico op bijwerkingen te beperken.